Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum Depozito Yönetim Sistemini pilot il Sakarya’da tanıttı. Bakanlığa bağlı Türkiye Çevre Ajansı’nın (TÜÇA) uygulayıcısı olduğu Depozito Yönetim Sistemi kapsamında “Depozitosu Olan Ambalajlar” (DOA) logosu olan plastik ve cam şişeler ile alüminyum ambalajlar DOA İade Makineleri’ne bırakılıyor ve toplanan ambalajlar geri dönüştürülerek yeniden kullanıma kazandırılıyor.
Uygulama nasıl çalışıyor?
Tüketiciler iade süreçlerinde “DOA” dijital uygulamasını telefonlarına yüklüyor. Depozito iade makinelerine QR kod okutuluyor ve ambalajlar depozito makinelerine yükleniyor. Böylelikle iade edilen ambalajlara karşılık gelen teşvik bedelini dijital cüzdanlarda birikebiliyor. Uygulamada biriken tutar, anlaşmalı mağazalar, marketler ve restoranlarda QR okutularak kullanılıyor. Yine biriken bakiye, transfer yoluyla banka hesaplarına aktarılabiliyor.
Sakarya ile uygulamaya başlangıç
Depozito sisteminde ilk pilot uygulama Ankara Kızılcahamam’da 2019 yılında başlamıştı. Başarıyla devam eden sistem sayesinde Kızılcahamam’da yılda ortalama 472 ton atık geri dönüştürülüyor.
Ulusal depozitoya geçişte ise sistem Şubat 2025 itibariyle Sakarya’da 26 noktada 30 makineyle kullanılıyor.2026 yılı başında tüm Türkiye’de sistem uygulanmaya başlaması planlanıyor.
Günlük 30 bin ambalaj toplanıyor
Ankara’da bakanlık ana hizmet binası, Türkiye Çevre Ajansı Binası, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi, Kızılcahamam ve Sakarya’da kurulan depozito iade makineleriyle bugüne kadar 1,5 milyon tek kullanımlık içecek ambalajı toplanarak geri kazanım sağlandı. Günde ortalama 30 bin adet ambalajın toplandığı sisteme vatandaşlar yoğun ilgi gösteriyor.
Uygulama neler “kazandıracak”?
Uygulama ile yıllık 120 milyon avro geri kazanım geliri, İkincil ham madde kullanımından 250 milyon avro kazanç,Atık ithalatında 50 milyon avro azalma, Yerel yönetimlerin atık bertarafı ve elektrik kullanımından 100 milyon avro tasarruf sağlanacak. Ayrıca denizlerdeki plastik kirliliği azaltılacak.Düzenli depolama sahalarında alandan tasarruf edilecek. Enerjiden tasarruf sağlanacak. Teknoloji transferi ve yerli üretimde ekonomiye katkı sağlanacak.Kayıt dışı üretim engellenecek.
“Ambalajlar çöp değil değer olacak”
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, pilot uygulaması Sakarya’da başlatılan Depozito Yönetim Sistemi’nin tanıtım toplantısında yaptığı konuşmada, ” Depozito Sistemimiz 2017’de başlattığımız Sıfır Atık Hareketimizin, 2025’ten geleceğe uzanan en önemli adım. Kızılcahamam ve Sakarya’dan başlattığımız saha uygulamalarımızın tecrübesiyle, Erzurum, Samsun, Mersin, Gaziantep, Konya ve İzmir’de de çalışmalarımıza başladık. 2026 başında da tüm il ve ilçelerimizde makine kurulumunu yapacağız. Hedefimiz 86 milyon vatandaşımızın tamamını bu sistemle tanıştıracağız, sonrasında bütün ambalajları bu sisteme hizmet edecek niteliğe kavuşturacağız. Ambalajlar artık çöp değil, değer olacak.” dedi.
“İnsanlığa sıfır atık hareketini armağan ettik”
Bakan Kurum, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde, Emine Erdoğan Hanımefendi’nin öncülüğünde, çevreyi korumak için önemli adımlar attıklarını kaydetti ve ” Türkiye Cumhuriyeti, çevre ve doğa koruma konularında 7 kıtada iz bırakan bir ülke. İnsanlığa Sıfır Atık Hareketi’ni armağan eden bir devlettir. Sıfır Atık Hareketi’mizin küresel ölçekte geldiği aşama, çevre konusundaki çabalarımızın bir özeti, sabırla örülen başarımızın da en büyük ispatı. Bugün tanıttığımız Depozito Yönetim Sistemimiz de 2017 yılında başlattığımız Sıfır Atık Hareketimizin, 2025 yılından geleceğe uzanan en önemli adımı.” dedi.
Büyük bir ekonomik kalkınma modeli
Bakan Kurum,” 1 ton atık camın geri dönüşümüyle havamız yüzde 20, suyumuz ise yüzde 50 oranında daha az kirleniyor. Çünkü 1 ton atık camı dönüştürdüğümüzde yüzde 30 hammadde tasarrufu sağlıyoruz. Bugün Avrupa ülkelerinde atık cam şişe geri dönüşüm toplanma oranı ortalama yüzde 80. Ülkemizde bu oran yüzde 3’te. İnşallah bu sistemimizle birlikte AB mutabakatıyla zorunlu hale getirdiği bir işi de başarmış oluyoruz” dedi ve şöyle devam etti: “Depozito sisteminin yüzde 100 uygulanması, yani 81 ilde uygulanması demek, ülkemize her yıl 500 milyon avrodan fazla ekonomik katkı demek. Yeni yatırımlar, yeni istihdam alanları demek. Çocuklarımıza çok daha güzel Türkiye, Sakarya bırakmak demek. 10 bin deprem dirençli yeni konut, 150’den fazla yeni okul, 10 yeni hastane demek. Yani, depozito sistemi büyük bir çevre atılımının yanında aynı zamanda büyük bir ekonomik kalkınma modeli demek. Ulusal Depozito Yönetim Sistemi ile yıllık yaklaşık 25 milyar içecek ambalajın logolandı” dedi.
